Propolis, czyli inaczej kit pszczeli, to lepka, gęsta substancja, wykorzystywana przez pszczoły do uszczelniania ula. Najważniejszą jego cechą jest to, że chroni ul oraz pszczoły w nim przebywające przed bakteriami, grzybami i wirusami.
Kit pszczeli jest wytwarzany z wydzielin oraz żywic drzewnych i kwiatowych – jego źródłem mogą być topola, wierzba, jesion, olcha, brzoza czy dąb oraz drzewa iglaste z uszkodzoną korą, takie jak świerk, jodła czy sosna.
Propolis jest naturalnym antybiotykiem XXI wieku. Skutecznie pomaga w walce z infekcjami, nadciśnieniem, hemoroidami, chorobami żołądka i nadżerkami. Przyspiesza gojenie się ran, a z zachowanych przekazów historycznych wiadomo, że wykorzystywano go już w starożytnym Egipcie. Był używany w celu wzmacniania odporności organizmu, a gdy odkryto jego właściwości konserwujące, wykorzystywano go także do kremacji zwłok. Opóźniał on powstawanie pierwszych zmarszczek, a także łagodził i wygładzał cerę.
Wyodrębniono około 300 substancji wchodzących w skład propolisu. Są to między innymi wapno, magnez, żelazo, cynk, potas, liczne aminokwasy oraz witaminy (A, B1, B2, i B3). Propolis zawiera dużą ilość flawonoidów, związki fenolowe, terpeny i substancje lipidowo-woskowe. Dowiedziono, że kit pszczeli ma właściwości antybakteryjne, przeciwzapalne, antywirusowe, regenerujące, a nawet znieczulające. Propolis przeciwdziała rozwojowi wirusa grypy, zwalcza gronkowca złocistego, paciorkowce oraz niektóre szczepy prądków gruźlicy. Zapobiega także zapaleniu mózgu oraz pierwotniakom wywołującym toksoplazmozę i rzęsistkowicę. Propolis umożliwia szybkie gojenie się ran, leczy także schorzenia skóry, takie jak czyraki, oparzenia, trądzik i łuszczyca. Znalazł zastosowanie w leczeniu zapaleń jamy ustnej i dziąseł, ochrania wątrobę i zabezpiecza organizm przed zatruciem ołowiem i arsenem. Wykazuje silne działanie antyseptyczne i jednocześnie stymuluje układ immunologiczny. Badania potwierdzają również korzystny wpływ propolisu na działanie terapii hormonalnych oraz kuracji antyrakowych. Dodatkowo spożywanie propolisu spowalnia proces starzenia się. Znalazł on także zastosowanie w chirurgii w przypadku trudno gojących się ran, a także jest niezastąpiony w terapii schorzeń ginekologicznych.
Ze względu na to, że propolis dobrze rozpuszcza się w alkoholu etylowym, możemy łatwo sporządzić lecznicze nalewki i ekstrakty.
Aby przygotować nalewkę potrzeba 50 g rozdrobnionego i oczyszczonego z widocznych zanieczyszczeń propolisu. Do tego należy dolać 250 ml rektyfikowanego spirytusu. Całość trzeba pozostawić na 14 dni w ciemnym i chłodnym miejscu i 2-3 razy dziennie nią potrząsać. Po 2 tygodniach należy oddzielić ciemnobrązowy płyn od osadu przesączając mieszaninę przez gazę lub bibułę. Warto pamiętać, że otrzymaną nalewkę trzeba przechowywać w szklanej butelce z ciemnego szkła. Poniżej kilka zastosowań nalewki z propolisu:
- stany zapalne dróg oddechowych, kaszel, angina: – 15-20 kropli na łyżkę cukru (trzymać w ustach), – 50 k. na 250 ml ciepłej wody (do płukania gardła).
- zranienia, owrzodzenia, grzybice, odleżyny i oparzenia: – 3-5 ml na 100 ml wody (do przemywania).
- nadciśnienie tętnicze i profilaktyka w miażdżycy: – 30-60 k. na ½ szklanki mleka lub przegotowanej wody.
- stany zapalne dróg moczowych i pęcherza moczowego: – 50 k. z łyżką miodu i 1 łyżeczką pyłku na szklankę, wody (pić 2 razy dziennie przez okres 1 miesiąca).
- zapalenie gruczołu krokowego: – 50 k. z 1 łyżką miodu i pyłku na ½ szklanki letniej, przegotowanej wody i ½ szkl. soku z marchwi. Pić raz dziennie godzinę przed posiłkiem (1 miesiąc).
- osłabiona odporność: – 20-40 k. na łyżkę miodu rozpuszczonego w szklance letniej, przegotowanej wody(3 razy dziennie).
- paradontoza i ból zębów: – należy przykładać tampon z waty nasączony wyciągiem z propolisu.
W domowych warunkach można przygotować także maść propolisową. Aby przygotować maść propolisową rozpuszcza się wazelinę w kąpieli wodnej razem z pokruszonym kitem pszczelim (w stężeniu około 10% propolisu do 90% roztworu wazeliny) i miesza do czasu uzyskania jednolitej substancji. Tak uzyskany preparat warto przetrzeć przez sito, aby pozbyć się ewentualnych grudek. Po ostygnięciu maść jest gotowa do zastosowania. Smarowanie miejsc pozwala na leczenie:
- grzybicy
- trądziku
- wrzodów
- czyraków
- trudno gojących się ran